Η ΑΝΤΙΜΙΣΘΙΑ ΤΩΝ ΔΗΜΑΡΧΩΝ, ΑΝΤΙΔΗΜΑΡΧΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΕΔΡΩΝ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΙΩΝ


Του Δημήτρη Κατσούλη
Νομικού, τ. Δημάρχου Αυλώνος Ευβοίας

Στον σκληρό πυρήνα της ratio του δικαιώματος της αντιμισθίας που καταστρώνεται εξάλλου ρητά στον Ευρωπαϊκό Χάρτη Τοπικής Αυτονομίας ο οποίος άλλωστε και έχει αυξημένη τυπική ισχύ έναντι της κοινής εθνικής νομοθεσίας και κατευθύνει τον κοινό νομοθέτη, βρίσκεται η θέση ότι: ο αιρετός επιλέγεται από το εκλογικό σώμα για να ασκήσει τα καθήκοντά του προς όφελος του δημοσίου συμφέροντος και της αντίστοιχης τοπικής κοινωνίας και για να  φέρει σε πέρας την αποστολή του υποχρεώνεται να διαθέσει όλο τον αναγκαίο χρόνο αλλά και να καταβάλλει προσωπικές δυνάμεις. Υποχρεώνεται συνεπώς να  απέχει ή να μειώσει την επαγγελματική και εν γένει οικονομική του δραστηριότητα για να φέρει σε πέρας την εντολή. Έχει συνεπώς αναγκαστική απώλεια εισοδήματος και ταυτόχρονα πρέπει να καταβάλλει εργασιακές δυνάμεις προκειμένου να εκτελέσει τα καθήκοντά του τα οποία μάλιστα από την φύση τους απαιτούν αυξημένη ευθύνη, άσκηση ανώτατης διοίκησης  και χρηστή αλλά και αποτελεσματική διαχείριση ανθρώπινων και οικονομικών πόρων. 
Ο αιρετός γιαυτή την αποστολή πρέπει να έχει οικονομική αμοιβή και  κάλυψη του εισοδήματος το οποίο χάνει επειδή δεν ασχολείται με την επαγγελματική του δραστηριότητα εφόσον εργαζόταν ως  υπάλληλος και τώρα τυγχάνει ειδικής άδειας πλήρους θητείας, είτε όσο θα  ήταν  αναγκαίο  ως ελεύθερος επαγγελματίας. Γιαυτό εξάλλου το αίτημα για οικονομικές απολαβές δεν μπορεί να περιορίζεται στον τύπο των εξόδων παράστασης. Τα έξοδα παράστασης προϋποθέτουν έναν εργαζόμενο  και οικονομικά αυτόνομο αιρετό, δηλαδή έναν υπάλληλο ο οποίος παρέχει εργασία κατά τον εργασιακό χρόνο στον εργοδότη του, στο δημόσιο ή στον ιδιωτικό τομέα, έναν ελεύθερο επαγγελματία ή έναν συνταξιούχο, και πέραν αυτού του εργασιακού χρόνου ασκώντας την αποστολή του Δημάρχου ή του Αντιδημάρχου του καλύπτεται οικονομικά το κόστος άσκησης της πολιτικής εντολής. Η ίδια η πραγματικότητα μετέβαλε στην πράξη το περιεχόμενο των εξόδων παράστασης αφού κατανοήθηκαν ακόμη και από τον νομοθέτη ως ανταμοιβή του αιρετού για την εργασία του στο πλαίσιο της πολιτικής εντολής, ιδίως όταν συνοδεύτηκαν από τις λειτουργικές διευκολύνσεις και ιδιαίτερα την ειδική άδεια πλήρους θητείας για τους αιρετούς – εργαζομένους του δημοσίου τομέα.
Σήμερα, όντως η αντιμισθία αντικαθιστά τα έξοδα παράστασης με μία σειρά θετικών ρυθμίσεων που εισήγαγε ο ν. 3852/2010. Η εφαρμογή όμως αυτών των ρυθμίσεων υπό καθεστώς βίαιης δημοσιονομικής προσαρμογής έχει καταστήσει την τοπική αυτοδιοίκηση πεδίο σκληρής χειραγώγησης  και οι θετικές συνέπειες των ρυθμίσεων του «Καλλικράτη» για την αντιμισθία διαρκώς συρρικνώνονται στοχεύοντας πλέον τόσο στην υπονόμευση της ratio του θεσμού της αντιμισθίας όπως καταστρώθηκε το 2010 όσο και στην διαρκή μετακύλιση του «κόστους της πολιτικής» αλλά και της «δημοκρατίας» μονοσήμαντα στους Δήμους οι οποίοι καλούνται να καταβάλλουν πλέον τις αμοιβές της οργανικής θέσης των αιρετών, στο πλαίσιο της αναγνώρισης του δικαιώματος επιλογής μεταξύ μισθού της οργανικής θέσης και αντιμισθίας.
Τελικά σήμερα η αντιμισθία των αιρετών της πρωτοβάθμιας τοπικής αυτοδιοίκησης ισχύει όπως αποτυπώνεται στον ακόλουθο πίνακα.

ΠΙΝΑΚΑΣ 1. ΙΣΧΥΟΝ ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΟ ΠΟΣΟΝ ΤΗΣ ΜΗΝΙΑΙΑΣ ΑΝΤΙΜΙΣΘΙΑΣ
ΓΕΝΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ
4750 ευρώ


ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΔΗΜΟΥ ΑΝΩ 100.000 κατ.
4275 ευρώ
ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΔΗΜΟΥ 20.000 -100.000 κατ.
3420 ευρώ
ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΔΗΜΟΥ ΕΩΣ 20.000 κατ.
2565 ευρώ
ΑΝΤΙΔΗΜΑΡΧΟΣ ΔΗΜΟΥ ΑΝΩ 100.000 κατ.
2137 ευρώ
ΑΝΤΙΔΗΜΑΡΧΟΣ ΔΗΜΟΥ 20.000-100.000 κατ.
1710 ευρώ 
ΑΝΤΙΔΗΜΑΡΧΟΣ ΔΗΜΟΥ ΕΩΣ 20.000 κατ.
1282 ευρώ
ΠΡΟΕΔΡΟΣ Δ.Σ. ΔΗΜΟΥ ΑΝΩ 100.000 κατ.
900 ευρώ
ΠΡΟΕΔΡΟΣ Δ.Σ. ΔΗΜΟΥ 20.000- 100.000 κατ.
720 ευρώ
ΠΡΟΕΔΡΟΣ Δ.Σ. ΔΗΜΟΥ ΕΩΣ 20.000 κατ.
540 ευρώ
Αναλυτικότερα το θεσμικό πλαίσιο της Αντιμισθίας και η εξέλιξή του κατά την περίοδο 2010-2014 παρουσιάζεται στη συνέχεια ΕΔΩ 


ΤΑ ΕΞΟΔΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ


ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΑΙΡΕΤΩΝ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

Του Δημήτρη Κατσούλη
Νομικού, τ. Δημάρχου Αυλώνος Ευβοίας

Το πλήρες κείμενο με τεκμηρίωση διάβασε το ΕΔΩ

H τοπική αυτοδιοίκηση οργανώθηκε νομοθετικά στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος με τον νόμο της 27ης Δεκεμβρίου 1833 (ΦΕΚ 3/10.1.1834) που συντάχθηκε και θεσπίστηκε από την Βαυαρική Αντιβασιλεία. Το νεαρό Ελληνικό Βασίλειο διαιρέθηκε σε δέκα νομούς και σε 270 περίπου δήμους οι οποίοι διακρίνονται σε τρεις τάξεις ανάλογα με τον πληθυσμό. Ο δήμαρχος ήταν ο επικεφαλής της δημοτικής διοίκησης και συνεπικουρείται από τους βοηθούς του, τους (δημαρχιακούς) παρέδρους, ενώ βουλευόμενο όργανο είναι το δημοτικό συμβούλιο. Το δημοτικό συμβούλιο εκλέγεται με εννεαετή θητεία η σύνθεση του οποίου όμως ανανεώνεται κατά το ένα τρίτο κάθε τρία χρόνια ενώ ο Δήμαρχος και οι δημαρχιακοί πάρεδροι διορίζονται από τον Βασιλέα μετά από πρόταση εκλεκτορικού σώματος.
Το αξίωμα του Δημάρχου ορίζεται ως τιμητικό. Συγκεκριμένα το άρθρο 41 του νόμου της 27ης Δεκεμβρίου 1833 ορίζει ότι: «Το δημαρχικόν αξίωμα δίδεται τιμής χάριν. Επομένως ο Δήμαρχος ούτε σταθερόν μισθόν λαμβάνει, ούτε από τα επί της περιουσίας επιβαλλόμενα βάρη των Δήμων είναι ελεύθερος. Μόλον τούτο θέλει δοθεί εις αυτόν κατ΄έτος προσδιωρισμένη τις ποσότης χρημάτων προς αμοιβήν των κόπων του, δια μισθοδοσίαν του αναγκαίου εις το γραφείον προσωπικού και δια τας λοιπάς ανάγκας του γραφείου, κατά την έκτασιν των εργασιών και κατ΄το ποσόν της δημοτικής περιουσίας, χωρίς να ήναι υπόχρεως να δώση λόγον δια την διαχείρισην της άνω ποσότητος». Προβλέπεται  λοιπόν η καταβολή οικονομικών απολαβών προς «αμοιβήν των κόπων του» αλλά και χρηματική επιχορήγηση για τις δαπάνες μισθοδοσίας των δημοτικών υπαλλήλων οι οποίοι διοριζόταν από τον εκάστοτε δήμαρχο. Τόσο το ύψος των προσωπικών του οικονομικών απολαβών όσο και το ύψος της χρηματοδότησης του «δημοτικού γραφείου» εξαρτάται από το μέγεθος του δήμου εφόσον τούτο εννοείται με την «έκτασιν των εργασιών» αλλά και από τα οικονομικά του δήμου. Συνεπώς το αξίωμα δεν είναι άμισθον. Πλέον του προβλεπόμενου μισθού και των εξόδων κίνησης δεν προβλέπεται για τον δήμαρχο άλλη οικονομική απολαβή αλλά ούτε «φορολογική απαλλαγή» από τον Δήμο. Το ύψος της αντιμισθίας ορίζεται από το δημοτικό συμβούλιο
Εξόδα κίνησης  ή «αντιμισθίας» όπως αναφέρει ο νόμος του 1833 δικαιούνται και οι δημαρχιακοί πάρεδροι καθώς και τα μέλη του δημοτικού συμβουλίου όταν χρειαστεί να εξέλθουν των ορίων του δήμου για τις ανάγκες τις υπηρεσίας.

ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΕ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΜΕ ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ Ή ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ


Απόσπασμα από: Yπουργείο Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας- Γενική Γραμματεία Δημοσίων Επενδύσεων - ΕΣΠΑ,ΣΥΜΦΩΝΟ ΕΤΑΙΡΙΚΗΣ ΣΧΕΣΗΣ  2014-2020  (Εταιρικό Σύμφωνο για το  Πλαίσιο Ανάπτυξης – ΕΣΠΑ  2014-2020), Αθήνα, Μάιος 2014, σ. 177-178

Νησιωτικές Περιοχές: Κεντρικός στόχος είναι η βελτίωση της ελκυστικότητας των νησιών  ώστε να γίνουν τόποι κατοικίας και παραγωγής για 365 ημέρες το χρόνο με βάση την  αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων τους δηλαδή το μοναδικό φυσικό και  πολιτιστικό τους περιβάλλον (ιδιαίτερη χωρική ταυτότητα) ώστε να αποκτήσουν  ανταγωνιστικές δραστηριότητες και υψηλό επίπεδο ποιότητας ζωής εξασφαλίζοντας τις  ζωτικές υπηρεσίες.
Οι κύριες αναπτυξιακές επιλογές-στρατηγική ώστε να αντιμετωπιστούν οι ιδιαιτερότητες  του ελληνικού νησιωτικού χώρου στην πορεία για μια βιώσιμη ανάπτυξη είναι τα ποιοτικά,  πράσινα και ίσων ευκαιριών νησιά. Βασίζονται στην ανάγκη της εναρμόνισης με τους  στόχους (θεματικές ενότητες) της στρατηγικής Ευρώπη 2020, προσαρμοσμένες στις  ιδιαιτερότητες αλλά και στην αναγκαιότητα αλλαγής του αναπτυξιακού υποδείγματος των
νησιών, δίνοντας έμφαση στην έξυπνη εξειδίκευση που αποτελεί προϋπόθεση για τη  βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας.
Η δημιουργία τοπικής ταυτότητας που θα συνδυάζει και θα αναδεικνύει τοπικά  χαρακτηριστικά, πόρους και δεξιότητες αξιοποιώντας τα νέα εργαλεία της τεχνολογίας και
της γνώσης, αποτελεί στόχο που θα διαπνέει τη δράση των φορέων. Η ολοκληρωμένη  (πολυτομεακή) χωρική προσέγγιση θα αξιοποιήσει τη δυνατότητα για πολυταμειακές  δράσεις που εμπλέκουν περισσότερους από έναν Θεματικό Στόχο, έστω και αν κάποιος από
αυτούς ιεραρχείται ως σημαντικότερος.
Με βάση αυτές τις επιλογές οι Θεματικοί Άξονες μιας νησιωτικής στρατηγικής ιεραρχούνται  ως εξής:
ΠΡΩΤΟΣ ΘΕΜΑΤΙΚΟΣ ΑΞΟΝΑΣ. Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των νησιών στους τομείς  του τουρισμού, της γεωργίας και στο χώρο των μικρομεσαίων μεταποιητικών επιχειρήσεων μέσω της ενίσχυσης της ποιότητας των παραγόμενων προϊόντων και υπηρεσιών (νησιωτική ποιότητα) μέσα από την ανάδειξη της ταυτότητας τους (Θεματικός Στόχος 3).

ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΕΣ ΧΩΡΙΚΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ (ΟΧΕ)



Απόσπασμα από: Yπουργείο Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας- Γενική Γραμματεία Δημοσίων Επενδύσεων =- ΕΣΠΑ,ΣΥΜΦΩΝΟ ΕΤΑΙΡΙΚΗΣ ΣΧΕΣΗΣ  2014-2020  (Εταιρικό Σύμφωνο για το  Πλαίσιο Ανάπτυξης – ΕΣΠΑ  2014-2020)
Αθήνα, Μάιος 2014, σ. 167-168

Κύριοι στόχοι για την προώθηση των Ολοκληρωμένων Χωρικών Επενδύσεων είναι η  δημιουργία κινητήρων ανάπτυξης των Περιφερειών ή κινητήρων αξιοποίησης κοινών  δυνατοτήτων και αντιμετώπισης κοινών προκλήσεων πολυτομεακού χαρακτήρα σε δια- περιφερειακή κλίμακα, η αξιοποίηση τους για τη μέγιστη δυνατή μόχλευση πόρων και τη  μέγιστη δυνατή αποδοτικότητα των διαθέσιμων δημόσιων πόρων σε χωρικό επίπεδο, και η  σύνδεση σε ενιαίο στρατηγικό ορίζοντα, των παρεμβάσεων που είναι τοπικά αναγκαίες για  την αντιμετώπιση των οξύτερων εκδηλώσεων της κρίσης και αυτών που είναι αναγκαίες για  την καταπολέμηση των παραγόντων που δημιουργούν τις μακροπρόθεσμες στενώσεις.
Ως κύριες προκλήσεις για τις Ολοκληρωμένες Χωρικές Επενδύσεις ορίζονται οι ακόλουθες: • Προώθηση της ανταγωνιστικότητας, της καινοτομίας και της επιχειρηματικότητας με  τελικό στόχο την επίτευξη απασχόλησης, κοινωνικής συνοχής και διατήρησης των  πόρων
• Παραγωγική ανασύνταξη στις ζώνες εκτεταμένης αποδιάρθρωσης των τοπικών ή  περιφερειακών παραγωγικών συστημάτων.
• Εξισορρόπηση των ενδο-περιφερειακών ανισοτήτων και της μονοκεντρικότητας του ελληνικού οικονομικού και κοινωνικού χώρου, καταπολέμηση της ανοργάνωτης  αστικής διάχυσης και των παραδοσιακών ανισοτήτων που σχετίζονται με τα ειδικά  γεωγραφικά χαρακτηριστικά/ μειονεκτήματα, αντιμετώπιση των δημογραφικών  προκλήσεων και των ειδικών προκλήσεων σε ειδικές ομάδες πληθυσμού, ανάσχεση  στην καταλληλότερη κλίμακα των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής..
Ως Θεματικοί Στόχοι που αφορούν στην εφαρμογή των "Ολοκληρωμένων Χωρικών  Επενδύσεων" εκτός της Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης, ορίζονται κατά σειρά προτεραιότητας για την τελική επιλογή τους, οι ακόλουθοι:

ΤΟΠΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΤΟΠΙΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ (ΤΑΠΤΟΚ (ΤΑΠΤΟΚ)

Απόσπασμα από: Yπουργείο Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας- Γενική Γραμματεία Δημοσίων Επενδύσεων - ΕΣΠΑ, ΣΥΜΦΩΝΟ ΕΤΑΙΡΙΚΗΣ ΣΧΕΣΗΣ  2014-2020  (Εταιρικό Σύμφωνο για το  Πλαίσιο Ανάπτυξης – ΕΣΠΑ  2014-2020)
Αθήνα, Μάιος 2014, σ. 165-167



Προκλήσεις που θα αντιμετωπιστούν με τη χρήση ΤΑΠΤΟΚ
Οι κύριες προκλήσεις και οι στόχοι για την Τοπική Ανάπτυξη με Πρωτοβουλία Τοπικών Κοινοτήτων διακρίνονται ως προς το χώρο εφαρμογής, έχοντας ως κοινό τόπο την  προώθηση κατά το σχεδιασμό και την υλοποίηση της τοπικής ευθύνης, συμμετοχής και  πρωτοβουλίας.
Στον αγροτικό χώρο και στις περιοχές που στηρίζονται στις αλιευτικές δραστηριότητες, ως  προκλήσεις αναδεικνύονται, η παραγωγική ανασυγκρότηση, η βελτίωση του αγροτικού  χώρου για καλύτερη ποιότητα ζωής και η ενίσχυση των τάσεων επιστροφής στην ύπαιθρο,  η ορθή διαχείριση των φυσικών πόρων σε συνδυασμό με την καταπολέμηση συνεπειών της κλιματικής αλλαγής, η διαφοροποίηση της αγροτικής και της αλιευτικής οικονομίας σε  κατεύθυνση όπως η διασύνδεση με τις υπηρεσίες τουρισμού και πολιτισμού, και η  αναβάθμιση του τοπικού ανθρώπινου κεφαλαίου. Ως μέσα προκρίνονται η ενίσχυση της  επιχειρηματικότητας με καινοτομικές προσεγγίσεις, η στήριξη των συνεργασιών και της  δικτύωσης, και η ολοκλήρωση των απαραίτητων βασικών υποδομών και ΤΠΕ για να  αυξηθούν η ανταγωνιστικότητα και εξωστρέφεια.
Στον αστικό χώρο οι προκλήσεις αφορούν στην άμεση αντιμετώπιση των κοινωνικών  συνεπειών της κρίσης, στην καταπολέμηση των ανισοτήτων, της αστικής φτώχειας και του  αποκλεισμού και στην αντιστροφή της πολύπλευρης υποβάθμισης των αστικών περιοχών,  μέσα από τη στοχευμένη αποκατάσταση του οικονομικού ιστού, την ανάπλαση του αστικού  περιβάλλοντος και τη διευκόλυνση της μετάβασης σε οικονομία και κοινωνία αποδοτικής  χρήσης των πόρων. Στις περιαστικές περιοχές, ιδιαίτερη πρόκληση αποτελεί η προώθηση  της αρχής της «συμπαγούς πόλης», ενώ στον ενδιάμεσο χώρο, στη διεπαφή αστικού χώρου / αγροτικών και περιοχών αλιείας, συνδυάζονται οι προκλήσεις που αναφέρονται  παραπάνω για τις αγροτικές-αλιευτικές και αστικές περιοχές με έμφαση στην πολύπλευρη  στήριξη των μεταποιητικών δραστηριοτήτων και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των  τοπικών προϊόντων.
Στόχοι και προτεραιότητες για τα ΤΑΠΤΟΚ (Θεματικοί Στόχοι και  ομάδες αποδεκτών).
Ως Θεματικοί Στόχοι που αφορούν στην εφαρμογή της Τ.Α.Π.ΤΟ.Κ. στον αγροτικό χώρο,  ορίζονται κατά σειρά προτεραιότητας, οι ακόλουθοι:
(ΘΣ9 ) Προώθηση της κοινωνικής ένταξης και της καταπολέμησης της φτώχειας.
(ΘΣ8) Προώθηση της απασχόλησης & υποστήριξη της κινητικότητας του εργατικού
δυναμικού
(ΘΣ6) Προστασία του περιβάλλοντος και προώθηση αποδοτικής χρήσης πόρων
(ΘΣ3) Βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων  συμπεριλαμβανομένων και του γεωργικού τομέα (για το ΕΓΤΑΑ) και του τομέα της  αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας (για το ΕΤΘΑ)
και, συνοδευτικά και όχι αποκλειστικά, κατά σειρά προτεραιότητας, οι:
(ΘΣ4) υποστήριξη  της μετάβασης προς μια οικονομία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα σε όλους  τους τομείς,
(ΘΣ7) προώθηση των βιώσιμων μεταφορών και άρση των προβλημάτων σε  βασικές υποδομές δικτύων,
 (ΘΣ5) προώθηση της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, της  πρόληψης και της διαχείρισης κινδύνων,
 (ΘΣ10) Επένδυση στην εκπαίδευση, απόκτηση  δεξιοτήτων και στη δια βίου μάθηση,
(ΘΣ2) βελτίωση της πρόσβασης, της χρήσης και της  ποιότητας των τεχνολογιών των πληροφοριών και των επικοινωνιών.
Ως θεματικοί στόχοι που αφορούν στην εφαρμογή των Τ.Α.Π.ΤΟ.Κ. στον αστικό χώρο,  ορίζονται οι ακόλουθοι:
(ΘΣ8) προώθηση της απασχόλησης και υποστήριξη της κινητικότητας της εργασίας·
(ΘΣ9) προώθηση της κοινωνικής ένταξης και καταπολέμηση της φτώχειας·
(ΘΣ6) προστασία του περιβάλλοντος και προώθηση της αποδοτικότητας των πόρων·
και, συνοδευτικά και όχι αποκλειστικά, κατά σειρά προτεραιότητας, οι:
(ΘΣ3) βελτίωση της  ανταγωνιστικότητας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και του γεωργικού τομέα (για το  ΕΓΤΑΑ) και του τομέα της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας (για το ΕΤΘΑ),
(ΘΣ4)  υποστήριξη της μετάβασης προς μια οικονομία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα  σε όλους τους τομείς,
 (ΘΣ7) προώθηση των βιώσιμων μεταφορών και άρση των  προβλημάτων σε βασικές υποδομές δικτύων, και
(ΘΣ10) επένδυση στην εκπαίδευση, την  απόκτηση δεξιοτήτων και τη διά βίου μάθηση.
Χωρικοί τύποι εφαρμογής ΤΑΠΤΟΚ
Με βάση την υφιστάμενη κατάσταση, τις τάσεις χωρικής ανάπτυξης στη χώρα μας και  σύμφωνα με τις επιλογές της ορισθείσας, ανά περίπτωση, στρατηγικής ολοκληρωμένης  χωρικής ανάπτυξης, εξετάζεται κατά κύριο λόγο, η εφαρμογή Τ.Α.Π.ΤΟ.Κ. σε τρεις  κατηγορίες χωρικών τύπων:
• Υπο-περιφερειακές, ή και διαπεριφερειακές κατεξοχήν αγροτικές/ αλιευτικές περιοχές  με ειδικά χαρακτηριστικά και προκλήσεις,
• Αστικές περιοχές με ειδικά χαρακτηριστικά και προκλήσεις,
• Περιοχές όπου η σύνδεση αστικού κέντρου και περιμετρικού αγροτικού χώρου είναι  ιδιαίτερα σημαντική ή προβληματική,
Oι κατηγορίες ορίζονται με δικαιοδοτικά κριτήρια (jurisdictional), ενώ είναι δυνατή και η  επιλογή λειτουργικών περιοχών (functional areas).
Ως κριτήρια για τον εντοπισμό των λειτουργικών περιοχών τίθενται:
••• Στις αστικές και περιαστικές περιοχές, η ύπαρξη συγκέντρωσης ανεργίας, φτώχειας και  ομάδων-στόχου, περιβαλλοντικών, δημογραφικών και φυσικών προκλήσεων, σαφώς  διακριτής ζώνης παραγωγικής αποδιάρθρωσης ή ασύμβατων χρήσεων
••• Στις αγροτικές περιοχές, τα κριτήρια όπως αυτά θα εξειδικευθούν στο πλαίσιο του  Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2020.
••• Στις αλιευτικές περιοχές, τα κριτήρια όπως αυτά θα εξειδικευθούν στο πλαίσιο του  Επιχειρησιακού Προγράμματος Αλιείας & Θάλασσας 2014-2020.

ΝΕΟ ΕΣΠΑ: ΠΟΙΟΙ ΔΗΜΟΙ ΚΑΙ ΠΩΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΟΥΝΤΑΙ ΑΠΟΙ ΤΗΝ "ΤΟΠΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΤΟΠΙΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ"


Tου Ράλλη Γκέκα, διδάκτορα Οικονομικών της Τ. Α.
  Αναδημοσίευση από LOCALIT

Η Ολοκληρωμένη Χωρική Ανάπτυξη αποτελεί την ομπρέλα πολιτικής των τριών νέων χρηματοδοτικών εργαλείων που προορίζονται κυρίως για τους δήμους και προβλέπονται στο νέο ΕΣΠΑ. Η Τοπική Ανάπτυξη με Πρωτοβουλία Τοπικών Κοινοτήτων (ΤΑΠΤΟΚ) αποτελεί ένα από αυτά και ίσως το σημαντικότερο.
Η ΤΑΠΤΟΚ είναι ένα επιμέρους χρηματοδοτικό εργαλείο προς χρήση σε υπό-περιφερειακό επίπεδο, το οποίο λειτουργεί συμπληρωματικά προς τη λοιπή αναπτυξιακή υποστήριξη σε τοπικό επίπεδο.
Το πρόβλημα που έχουν να αντιμετωπίσουν οι δήμοι είναι ότι η πολιτική αυτή, μέχρι σήμερα τουλάχιστον, καλύπτεται ακόμα από μεγάλη ασάφεια και παράλληλα είναι άκρως ανταγωνιστική.
Στο κείμενο που ακολουθεί γίνεται α) μία συνοπτική παρουσίαση του προγράμματος, β) μία προσπάθεια να εντοπιστούν τα βασικά προβλήματα του και τέλος γ) διατυπώνονται κάποιες προτάσεις σχετικά με τις πρώτες ενέργειες που μπορούν να κάνουν οι δήμοι προς την κατεύθυνση προετοιμασίας των στρατηγικών τους.
Σε ποιες περιοχές απευθύνεται η ΤΑΠΤΟΚ
Η Τοπική Ανάπτυξη με Πρωτοβουλία Τοπικών Κοινοτήτων (ΤΑΠΤΟΚ) θα χρηματοδοτήσει τρεις κατηγορίες χωρικών τύπων:
Υπο-περιφερειακές, ή και διαπεριφερειακές, κατεξοχήν αγροτικές / αλιευτικές περιοχές με ειδικά χαρακτηριστικά και προκλήσεις,
Αστικές περιοχές με ειδικά χαρακτηριστικά και προκλήσεις,
Περιοχές όπου η σύνδεση αστικού κέντρου και περιμετρικού αγροτικού χώρου είναι ιδιαίτερα σημαντική ή προβληματική

Κριτήρια επιλογής περιοχών
Όπως ήδη τονίστηκε και στην εισαγωγή του αφιερώματος, τα νέα χρηματοδοτικά εργαλεία του ΕΣΠΑ είναι άκρως ανταγωνιστικά. Δεν θα ενταχθούν όλοι οι δήμοι ή όσες περιοχές έχουν τα παραπάνω χαρακτηριστικά και υποβάλλουν πρόταση. Όλες οι προτάσεις θα αξιολογηθούν. Τα βασικά κριτήρια επιλογής μίας περιοχής είναι:
Η εξειδίκευση ανά τύπο περιοχής.
Η Τοπική Ανάπτυξη με Πρωτοβουλία Τοπικών Κοινοτήτων (ΤΑΠΤΟΚ) δεν έχει τους ίδιους στόχους σε αστικές και αγροτικές περιοχές. Η σωστή στοχοθέτηση για κάθε μία περιοχή έχει σημαντική σημασία κατά την διατύπωση της πρότασης, αλλά και κατά την αξιολόγηση της.
Στον αγροτικό χώρο και στις περιοχές που στηρίζονται στις αλιευτικές δραστηριότητες, ως προκλήσεις αναδεικνύονται, η παραγωγική ανασυγκρότηση, η βελτίωση του αγροτικού χώρου για καλύτερη ποιότητα ζωής και η ενίσχυση των τάσεων επιστροφής στην ύπαιθρο, η ορθή διαχείριση των φυσικών πόρων σε συνδυασμό με την καταπολέμηση συνεπειών της κλιματικής αλλαγής, η διαφοροποίηση της αγροτικής και της αλιευτικής οικονομίας σε κατεύθυνση όπως η διασύνδεση με τις υπηρεσίες τουρισμού και πολιτισμού, και η αναβάθμιση του τοπικού ανθρώπινου κεφαλαίου.
Ως μέσα προκρίνονται η ενίσχυση της επιχειρηματικότητας με καινοτομικές προσεγγίσεις, η στήριξη των συνεργασιών και της δικτύωσης, και η ολοκλήρωση των απαραίτητων βασικών υποδομών και ΤΠΕ για να αυξηθούν η ανταγωνιστικότητα και εξωστρέφεια.
Ως Θεματικοί Στόχοι που αφορούν στην εφαρμογή της ΤΑΠΤΟΚ στον αγροτικό χώρο, ορίζονται κατά σειρά προτεραιότητας, οι ακόλουθοι:

ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ, ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ, ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ: ΚΑΜΙΑ ΣΧΕΣΗ



Του Δημήτρη Κατσούλη

Το περιβόητο Νομοσχέδιο για τον Χωροταξικό και Πολεοδομικό Σχεδιασμό  «περνάει» από την Βουλή με τις καθιερωμένες πλέον διαδικασίες του «υπερεπείγοντος»  δηλαδή χωρίς τον στοιχειωδώς επαρκή χρόνο που απαιτείται για να λάβουν γνώση και να διαμορφώσουν άποψη οι Βουλευτές. Θα ψηφίσουν άλλη μία φορά για ένα τόσο σημαντικό θέμα σαν μαριονέτες. Ασφαλώς ήταν σε διαβούλευση ως μέρος ενός ευρύτερου Σχέδιου Νόμου στη διάρκεια του προηγουμένου μηνός αλλά μεθοδεύτηκε η υποβολή στην Βουλή και η διαδικασία της ψήφισης υπό τον «πέλεκυ» του χρονικού ορίζοντα των «μνημονιακών υποχρεώσεων». Οι έννοιες και πολύ περισσότερο οι διαδικασίες του δημοκρατικού διαλόγου εξακολουθούν να πηγαίνουν περίπατο στο βωμό της εξασφάλισης της δόσης και κυρίως στον βωμό της κατάλυσης του Κράτους Δικαίου και  όλων εκείνων των αναγκαίων σε μία σύγχρονη κοινοβουλευτική δημοκρατία λειτουργιών. Προφανώς και αυτό το νομοσχέδιο  το οποίο το καταλληλότερο από εμάς να το κρίνει Παρατηρητήριο Πολιτών για την Αειφόρο Ανάπτυξη (CIDS) (βλ.http://www.cisd.gr/archives/3236)  αλλά και πλείστοι επιστημονικοί και  περιβαλλοντικοί φορείς έχουν χαρακτηρίσει ως εργαλείο κατάλυσης κάθε έννοιας ορθολογικού δημοκρατικού σχεδιασμού και ως εργαλείο επιβολής επιχειρηματικών συμφερόντων σε βάρος των αρχών της βιώσιμης ανάπτυξης, θα μετρηθεί στις «μεταρρυθμίσεις» που προχωρά ακάθεκτη η Κυβέρνηση.
Πως άραγε μπορεί να θεωρηθεί μεταρρύθμιση η κατάλυση  ή η αποστροφή σε θεσμικές και διαχειριστικές διαδικασίες που εμπεδώνουν τις σύγχρονες ευρωπαϊκές αξίες της Αειφόρου Ανάπτυξης; που εκμηδενίζουν το πεδίο εφαρμογής της θεμελιώδους ευρωπαϊκής  αρχής για την συμμετοχική περιβαλλοντική διακυβέρνηση; που απαξιώνουν πλήρως το ευρωπαϊκό αυτοδιοικητικό κεκτημένο;

Η ΠΡΟΣΦΑΤΗ ΕΚΘΕΣΗ ΤΟΥ ΔΝΤ ΚΑΙ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ


Του Δρ. Ράλλη Γκέκα*

 πρώην Διευθύνοντος  Συμβούλου ΕΕΤΑΑ
ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ: http://www.localit.gr/




Στην πρόσφατη έκθεση – επιθεώρηση του, (Ιούνιος 2014), που αποτελείται από ένα σώμα κειμένων 226 σελίδων, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) δεν ήταν δυνατό να μη συμπεριλάβει και τα αποτελέσματα της οικονομικής διαχείρισης, αλλά και τις «προτροπές» για την οικονομική πολιτική των δήμων.
Είναι προφανές ότι οι προβλέψεις του ΔΝΤ δεν είναι θέσφατο. Όπως όλοι γνωρίζουμε και έχουν παραδεχθεί και οι ίδιοι άλλωστε, η επιβεβαίωση των προβλέψεων τους είναι μάλλον η εξαίρεση και όχι ο κανόνας. Παρόλα αυτά, η έκθεση του ΔΝΤ έχει ενδιαφέρον όχι μόνο γιατί προέρχεται από έναν από τους βασικούς δανειστές της χώρας, αλλά κυρίως γιατί προδιαγράφει τις πιέσεις που θα έχουν να αντιμετωπίσουν οι ελληνικοί δήμοι στο αμέσως προσεχές διάστημα.
Η Τοπική Αυτοδιοίκηση αναφέρεται στην έκθεση σε περισσότερα από 22 σημεία. Στο σημείωμα αυτό καταβάλλεται προσπάθεια να ιεραρχηθούν τα σημαντικότερα από αυτά. Τρία, κατά τη γνώμη μου, είναι τα βασικά σημεία που θα απασχολήσουν τους δήμους το αμέσως επόμενο διάστημα, και σχετίζονται με την έκθεση του ΔΝΤ.

1. Οικονομικός Έλεγχος
Γίνεται εκτενέστατη αναφορά στην προετοιμασία και στους ελέγχους των δημοτικών προϋπολογισμών. Παρατίθενται μάλιστα τα στοιχεία που αποδεικνύουν ότι οι δήμοι της χώρας, παρουσιάζουν, σε μακροοικονομικό επίπεδο, πλεόνασμα εδώ και πολλά χρόνια (σελ. 46). Αυτό που εντυπωσιάζει είναι ότι στη σελίδα 104 της έκθεσης, αναφέρεται ότι τα μέτρα που έχουν εφαρμοστεί για τον έλεγχο των προϋπολογισμών της γενικής κυβέρνησης αποτελούν την πρώτη φάση και αναμένεται από τον Οκτώβριο του 2014, δεύτερη φάση μέτρων, με «δομικές συγκριτικές αξιολογήσεις» και ευθυγράμμιση με διεθνείς καλές πρακτικές.
Όπως και ο τελευταίος πρωτοετής σπουδαστής της ΑΣΟΕΕ γνωρίζει, σε ένα σύστημα αξιολόγησης υπάρχουν ποινές και επιβραβεύσεις, κάτι που επιβεβαιώνεται και από όλη τη διεθνή θεωρητική και εμπειρική βιβλιογραφία. Οι δήμοι της χώρας όχι μόνο αποτελούν την «άσπρη τρύπα» του δημοσιονομικού προϋπολογισμού, αλλά με την οικονομική τους πολιτική έχουν αποδείξει ότι, σε περίπτωση που αντίστοιχη πολιτική εφάρμοζε και το κεντρικό κράτος, σήμερα δεν θα είχαμε ούτε δημοσιονομική κρίση, ούτε θα γινόταν συζήτηση για χρηματοδοτικό κενό και μνημόνια. Αυτό λοιπόν που χρειάζεται είναι όχι επιπλέον περιορισμοί στη διαχειριστική αυτονομία των δήμων, αλλά μεγαλύτερη έκφραση εμπιστοσύνης προς την Τοπική Αυτοδιοίκηση, έτσι ώστε οι δήμοι να έχουν τη δυνατότητα να αξιοποιήσουν τοπικά συγκριτικά πλεονεκτήματα και να συμβάλλουν στην επανεκκίνηση της ανάπτυξης.

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ (EaSI) 2014-2020

ΘΕΜΑ: Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα για την Απασχόληση και την  Κοινωνική Καινοτομία (EaSI), 2014-2020: Πρόσκληση υποβολής  προτάσεων για καινοτόμες κοινωνικές πολιτικές

1. Γενικά
Το πρόγραμμα για την απασχόληση και την κοινωνική καινοτομία (EaSI)  είναι ένα χρηματοδοτικό μέσο ευρωπαϊκής κλίμακας, το οποίο διαχειρίζεται  άμεσα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με σκοπό τη στήριξη της απασχόλησης, της  κοινωνικής πολιτικής και της εργασιακής κινητικότητας σε ολόκληρη την ΕΕ.
Η χρηματοδότηση του EaSI χρησιμοποιείται για να δοκιμαστούν στην πράξη  και να αξιολογηθούν μεταρρυθμιστικές ιδέες, ώστε, στη συνέχεια, οι  καλύτερες από αυτές να αξιοποιηθούν σε ευρύτερη κλίμακα από τα κράτη  μέλη. Η έννοια της κοινωνικής καινοτομίας, με ιδιαίτερη έμφαση στη  νεολαία, βρίσκεται στον πυρήνα του EaSI. Το πρόγραμμα θα χορηγήσει 10- 14 εκατομμύρια ευρώ ετησίως για δραστηριότητες κοινωνικής καινοτομίας.
Το EaSI συναπαρτίζεται από τρία προγράμματα της ΕΕ, τα οποία  λειτούργησαν αυτοτελώς μεταξύ 2007 και 2013:
 τo Progress (πρόγραμμα για την απασχόληση και την κοινωνική  αλληλεγγύη), το οποίο στήριξε την εκπόνηση και τον συντονισμό των  ενωσιακών πολιτικών για την απασχόληση, την κοινωνική ένταξη,  την κοινωνική προστασία, τις συνθήκες εργασίας, την καταπολέμηση  των διακρίσεων και την ισότητα των φύλων (61% του συνολικού  προϋπολογισμού)·
 το EURES (ευρωπαϊκές υπηρεσίες απασχόλησης), ένα δίκτυο  συνεργασίας ανάμεσα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τις δημόσιες  υπηρεσίες απασχόλησης των κρατών μελών, το οποίο ενθαρρύνει  την κινητικότητα των εργαζομένων (18% του συνολικού προϋπολογισμού)·
 τις Μικροχρηματοδοτήσεις Progress, που στοχεύουν στην αύξηση  της διαθεσιμότητας μικροπιστώσεων σε μεμονωμένα άτομα για την  ίδρυση ή την επέκταση μικρής επιχείρησης (21% του συνολικού  προϋπολογισμού).
Με αφετηρία τον Ιανουάριο του 2014, αυτά τα προγράμματα σχηματίζουν  τους τρεις άξονες του EaSI. Εντάσσοντας αυτά τα προγράμματα σε ένα  πρόγραμμα-ομπρέλα, η Επιτροπή ευελπιστεί να αξιοποιήσει την  επιτυχημένη πορεία τους και να εκπληρώσει τους κοινούς στόχους της  κοινωνικής πολιτικής και της πολιτικής για την απασχόληση της ΕΕ.
Ανάμεσα στα προσδοκώμενα οφέλη αυτής της κίνησης συγκαταλέγονται ο  βελτιωμένος συντονισμός μεταξύ των προγραμμάτων, η αυξημένη συνοχή  της πολιτικής, καθώς και η αυξημένη αποτελεσματικότητα στην εφαρμογή  και τη διαχείριση.
Το EaSI δεν αποτελεί μεμονωμένη ενέργεια. Μαζί με το Ευρωπαϊκό  Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ) και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Παγκοσμιοποίησης  (ΕΤΠ), συγκροτεί ένα συνεκτικό σύνολο ενωσιακών προγραμμάτων για την  περίοδο 2014-2020, με σκοπό την προώθηση της απασχόλησης, της  κοινωνικής προστασίας και της κοινωνικής ένταξης, καθώς και τη βελτίωση  των συνθηκών εργασίας.
Το εν λόγω μέσο συνεισφέρει στη δεκαετή αναπτυξιακή στρατηγική της ΕΕ,  στηρίζοντας την υλοποίηση των στόχων της «Ευρώπης 2020» που  αφορούν τον κοινωνικό τομέα και τον τομέα της απασχόλησης. Υποστηρίζει  επίσης την εφαρμογή των επτά εμβληματικών πρωτοβουλιών που  ξεκίνησαν το 2010, ιδίως την «Ευρωπαϊκή πλατφόρμα κατά της φτώχειας  και του κοινωνικού αποκλεισμού», την «Ατζέντα για νέες δεξιότητες και  θέσεις εργασίας» και τη «Νεολαία σε κίνηση».
Οι στόχοι του EaSI λειτουργούν συμπληρωματικά με μια σειρά άλλων  πρόσφατων πρωτοβουλιών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την  αντιμετώπιση κοινωνικών και οικονομικών προκλήσεων, όπως, ιδίως, οι  δέσμες μέτρων για την απασχόληση, τις κοινωνικές επενδύσεις και την  απασχόληση των νέων. Οι στόχοι του μέσου αλληλοσυμπληρώνονται με τις  πτυχές του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου που αφορούν τους τομείς της  απασχόλησης και των κοινωνικών θεμάτων.
Πιο συγκεκριμένα, οι κύριοι στόχοι του προγράμματος είναι οι εξής:
Ενίσχυση της οικειοποίησης των στόχων της ΕΕ και του συντονισμού  της δράσης σε ενωσιακό και εθνικό επίπεδο στους τομείς της  απασχόλησης, των κοινωνικών υποθέσεων και της κοινωνικής  ένταξης.
 Υποστήριξη της ανάπτυξης επαρκών συστημάτων κοινωνικής  προστασίας και πολιτικών για την αγορά εργασίας, μέσω της  προαγωγής της χρηστής διακυβέρνησης, της αμοιβαίας μάθησης και  της κοινωνικής καινοτομίας.
 Εκσυγχρονισμός της νομοθεσίας της ΕΕ και διασφάλιση της  αποτελεσματικής εφαρμογής της.
 Προώθηση της γεωγραφικής κινητικότητας και αύξηση των ευκαιριών  απασχόλησης μέσω της ανάπτυξης μιας ανοικτής αγοράς εργασίας.
 Ενίσχυση της διαθεσιμότητας και της προσβασιμότητας  μικροχρηματοδοτήσεων για ευάλωτες ομάδες και πολύ μικρές επιχειρήσεις, και αναβάθμιση της πρόσβασης σε χρηματοδότηση για  τις κοινωνικές επιχειρήσεις.
Ο συνολικός προϋπολογισμός του προγράμματος ανέρχεται σε  €919,469,000. Η κοινοτική συνδρομή ανά άξονα του προγράμματος είναι η  εξής:
Άξονας Progress: ποσά που δεν υπερβαίνουν το 80% της συνολικής  επιλέξιμης δαπάνης. Οποιαδήποτε χρηματοδοτική ενίσχυση  υπερβαίνει τούτο το όριο μπορεί να χορηγηθεί μόνο σε δεόντως  αιτιολογημένες έκτακτες περιστάσεις.
Άξονας EURES: Ποσά που κατά κανόνα δεν υπερβαίνουν το 95%  της συνολικής επιλέξιμης δαπάνης. Οποιαδήποτε χρηματοδοτική  ενίσχυση υπερβαίνει τούτο το όριο μπορεί να χορηγηθεί μόνο σε  δεόντως αιτιολογημένες έκτακτες περιστάσεις.
Άξονας μικροχρηματοδότησης και κοινωνικής επιχειρηματικότητας:  Εκτός από την περίπτωση των κοινών δράσεων, οι χρηματοδοτικές  πιστώσεις που διατίθενται για τον Άξονα αυτό καλύπτουν το πλήρες  κόστος των δράσεων που υλοποιούνται μέσω των χρηματοδοτικών  μέσων, συμπεριλαμβανομένων των υποχρεώσεων πληρωμής προς  τους ενδιάμεσους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς, όπως οι ζημιές  από εγγυήσεις, τα τέλη των οντοτήτων για τη διαχείριση της  συνεισφοράς της Ένωσης και κάθε άλλη επιλέξιμη δαπάνη.